Verplichte zorg

Op deze pagina lees je wat verplichte zorg is, wanneer dit wordt toegepast en welke regels er gelden.

032025 KVL20 1080x1080

Verplichte zorg betekent dat patiënten behandeld worden zonder dat ze daar toestemming voor hebben gegeven. Dit gebeurt alleen als hun gedrag schadelijk is voor henzelf of anderen. Dit noemen we 'ernstig nadeel'. 

Wanneer wordt verplichte zorg toegepast?

Verplichte zorg wordt alleen toegepast als het echt niet anders kan en als het de enige manier is om ernstig nadeel weg te nemen.

Waar kan verplichte zorg plaatsvinden?

Verplichte zorg kan thuis, in een psychiatrisch ziekenhuis, in een verslavingskliniek of in de polikliniek plaatsvinden. Verplichte zorg kan inhouden dat cliënten: 

  • verplicht medicijnen moeten innemen 

  • begeleidingsafspraken moeten nakomen 

  • moeten worden opgenomen  

Verplichte zorg thuis is alleen mogelijk als dit veilig kan voor de cliënten, hun omgeving en de hulpverleners. 

Welke regels gelden voor verplichte zorg?

De regels voor verplichte zorg staan in de Wet verplichte ggz (Wvggz). Fivoor is verplicht om zich aan deze regels te houden. Er zijn 2 manieren om tot verplichte zorg te komen: 

  • via een crisismaatregel 

  • via een zorgmachtiging 

In een crisissituatie kan de burgemeester besluiten dat er verplichte zorg nodig is. Dit gebeurt als er onmiddellijk ingegrepen moet worden vanwege het gevaar voor de personen zelf en/of hun omgeving. De burgemeester kan dit doen na advies van een onafhankelijke psychiater. Een rechter beoordeelt binnen 3 werkdagen of de crisismaatregel terecht is. De rechter kan de crisismaatregel met maximaal 3 weken verlengen. Tijdens een zitting mogen betrokkenen hun verhaal vertellen. Een toegewezen advocaat zorgt ervoor dat de regels goed nageleefd worden. 

Is er geen sprake van een acute crisis, maar is er wel verplichte zorg nodig? Dan legt de rechter een zorgmachtiging op. De officier van justitie vraagt de zorgmachtiging aan. De rechter beoordeelt de aanvraag. Cliënten krijgen een zorgmachtiging als ze zorg nodig hebben van een ggz-instelling. Bijvoorbeeld als ze agressief zijn of een psychose hebben.   

Bekijk in onderstaand filmpje de voorbereiding van een zorgmachtiging.

Rechten van cliënten

Cliënten hebben recht op uitleg in begrijpelijke taal en kunnen advies en bijstand krijgen van een patiëntenvertrouwenspersoon (PVP). Bij de behandelaar is bekend wie de PVP is. De PVP is niet in dienst van Fivoor, maar van de Stichting PVP.

Klachtrecht binnen de Wvggz

De klachtencommissie neemt een Wvggz-klacht altijd direct in behandeling. De PVP kan cliënten helpen bij het indienen van een Wvggz-klacht over bijvoorbeeld insluiting of dwangmedicatie bij een gedwongen opname.