“Ik hoop dat ik met mijn werk de maatschappij iets veiliger maak”

In het Forensisch Psychiatrisch Centrum (FPC) de Kijvelanden in Poortugaal verblijven patiënten met een tbs-maatregel met dwangverpleging vanwege een ernstig delict. De patiënten worden in de kliniek gesloten behandeld om te voorkomen dat zij nogmaals een strafbaar feit plegen. Als dat verantwoord is, kan stapsgewijs worden toegewerkt naar terugkeer in de maatschappij.

Een Hoofd Behandeling voert regie op de behandeltrajecten voor deze patiënten, vertelt Fleur, GZ-psycholoog in de rol van Hoofd Behandeling en in opleiding tot Klinisch Psycholoog. Fleur is Hoofd Behandeling op een afdeling voor patiënten met persoonlijkheidsproblematiek. “We brengen daarbij de problematiek en delict gerelateerde risicofactoren in kaart en denken na hoe we het risico op recidive omlaag kunnen brengen. Voor welke psychotherapeutische behandeling indiceren we de patiënt? Welke rol kan de vaktherapeut spelen en sluit dramatherapie of psychomotorische therapie dan beter aan? Het Hoofd Behandeling stuurt het multidisciplinaire team inhoudelijk aan. Daarnaast sturen we samen met de teammanager de forensisch medewerkers aan en zijn we gezamenlijk verantwoordelijk voor het leefklimaat op de afdeling. Op die manier bewaken we de kwaliteit van zorg 

“Ik hoop dat ik met mijn werk de maatschappij iets veiliger maak”,  vertelt Daniëlle, begeleider bij het Forensisch Psychiatrisch Centrum (FPC) de Kijvelanden van Fivoor. Hier wordt iemand opgenomen die een strafrechtelijke maatregel tbs (terbeschikkingstelling) heeft gekregen. De rechter kan iemand veroordelen tot tbs wanneer er, naast het begaan van een ernstig misdrijf, uit onderzoek ook een psychiatrische ziekte of stoornis aanwezig blijkt.

Daniëlle: “Je kunt de patiënten bij De Kijvelanden grofweg opdelen in drie groepen: de licht verstandelijk beperkte groep (LVB), de supportieve groep (patiënten met zware psychische problematiek) en de sociaal therapeutische groep (patiënten met agressie-, verslavings-, of persoonlijkheidsproblematiek). Ik werk met de laatste groep.”

Een patiënt leren om te gaan met zijn of haar problemen, zodat terugval wordt voorkomen, vindt ze het mooiste aan haar werk. “Als een patiënt bijvoorbeeld continu verbaal agressief is, vraag ik ‘waarom op deze manier’? en ‘wat gebeurt er met de ander?’. Maar als iemand bijvoorbeeld continu in gewelddadige relaties belandt, is de vraag ‘op welk type persoon val je?’ en ‘waarmee triggert de ander jou op zo’n moment?’. Op deze actieve manier maak je hen bewust van het eigen gedrag en de gevolgen daarvan”.

Bij sommige patiënten is de psychische aandoening zo groots en sterk aanwezig, dat het de sfeer op de groep kan beïnvloeden. “Je geeft dan grenzen aan en legt uit wat er gebeurt, maar soms blijft er conflict en strijd. Dan zijn zowel de patiënt als ik het beu”, zegt Daniëlle. Levenservaring, relativeringsvermogen en nuchterheid vindt ze daarom belangrijk. “Een goed op elkaar ingespeeld team lost veel op, maar je moet zelf ook sterk in je schoenen staan. Samen komen we dan een heel eind. Tegelijk houdt iedereen in het team de ogen open, met als doel de veiligheid op de groep.”

“Tot negen jaar geleden werkte ik al bij De Kijvelanden”, gaat Daniëlle verder. “Na mijn opleiding SPW verhuisde ik voor mijn partner naar Zuid-Holland en ging ik daar als uitzendkracht aan de slag. Ik had tijdens mijn studie nooit gedacht aan de tbs als doelgroep. Maar De Kijvelanden was een goed geoliede organisatie en de beste psychiaters werkten er. Uiteindelijk bleef ik er acht jaar en heb ik er de opleiding SPH gevolgd.”

Daniëlle stopte toen ze merkte dat ze het gezinsleven moeilijk kon combineren met de vroege en late diensten. Ze begon daarom aan een nieuwe baan als ambulant begeleider en volgde de studie tot WMO-consulent. Sinds twee maanden is ze weer terug bij De Kijvelanden. Waarom? “Ik heb het altijd naar mijn zin gehad bij De Kijvelanden en de doelgroep ligt me. Ik hou van het groepsproces en de dynamiek die daarin speelt. Daarbij kende ik de organisatie al. Ik weet dat die goed in elkaar zit en er is veel ruimte voor ontwikkeling.”