Forensische zorg
Forensische zorg wordt meestal door de rechter opgelegd als onderdeel van een straf en/of maatregel aan iemand met een psychisch/psychiatrische stoornis of verstandelijke beperking die een strafbaar feit heeft gepleegd. Het doel van de zorg is het voorkomen van recidive en herstel van de cliënt zodat deze weer veilig terug kan keren naar de samenleving.
Bij sommige mensen kan een psychiatrische aandoening ertoe leiden dat zij de fout in gaan en een strafbaar feit plegen. Of instanties vinden dat iemand hierdoor een risico vormt voor de samenleving. De rechter kan dan beslissen dat deze persoon zich verplicht moet laten behandelen.
Verschillende vormen van forensische psychiatrische zorg
Er zit verschil in de ernst van strafbare feiten. Denk bijvoorbeeld aan diefstal, vernieling, verkrachting of mishandeling. De psychiatrische aandoeningen die mensen hebben zijn ook verschillend, daarnaast kunnen mensen te maken hebben met meerdere problematieken tegelijkertijd. Bijvoorbeeld PTSS, een persoonlijkheidsstoornis of psychotische klachten in combinatie met een verslaving aan alcohol of drugs. Om passende zorg te kunnen bieden zijn er verschillende typen forensische zorg. Ons aanbod bestaat, naast reclassering, maatschappelijk juridische dienstverlening en budgetbeheer, uit ambulante en klinische zorg.
Ambulante zorg
Bij ambulante forensische zorg komen cliënten op afspraak bij de behandelaar langs. Soms gaat de behandelaar ook naar de cliënt toe. De behandelduur hangt af van het doel van de behandeling. De behandelaar kan ervoor kiezen om de behandeling op of af te schalen als dat nodig is.
Daarnaast begeleiden we onze cliënten op verschillende levensgebieden: wonen, werk, scholing, relaties en financiën. Dit betekent dat cliënten tijdens veel levensfases hulp krijgen van onder andere maatschappelijk werkers en budgetcoaches.
Klinische zorg
Klinische forensische zorg is zorg waarbij een cliënt is opgenomen in een behandelvoorziening: een kliniek. Hier verblijven ze gedurende de behandeling. Ook 's nachts. Er zijn verschillende soorten klinieken, met verschillende beveiligingsniveaus.
In onze klinieken behandelen we mensen met gedragsproblemen die een psychiatrische oorzaak hebben. Mogelijk zijn ze hierdoor in aanraking gekomen met politie of justitie. Wij doen er alles aan om deze mensen veilig en succesvol terug te laten keren in de maatschappij.
Beveiligingsniveaus van forensische klinieken
Forensische klinieken kennen vier verschillende beveiligingsniveaus. Van zeer laag tot zeer hoog. Lees meer over de verschillende beveiligingsniveaus binnen de forensische zorg in deze factsheet.
Bij het eerste niveau verblijft iemand op een besloten afdeling. Hierbij verblijft de cliënt op een van deze plekken:
in een reguliere ggz-instelling
op een reguliere verslavingszorgafdeling
op de resocialisatieafdeling van een forensisch psychiatrische afdeling (FPA), van een forensische verslavingsafdeling (FVA), van een forensische psychiatrische kliniek (FPK) of van een forensisch psychiatrisch centrum (FPC)
Op deze afdelingen verblijven reguliere cliënten en forensische cliënten. Een deel van de forensische cliënten start hier met hun behandeling. Ook stroomt er een groep in vanuit de hogere beveiligingsniveaus. Over het algemeen werken we tijdens het verblijf op deze afdelingen toe naar terugkeer in de maatschappij.
Een forensische psychiatrische afdeling (FPA) is een beveiligde afdeling van een kliniek. Daar kunnen zowel reguliere cliënten als forensische cliënten voor opname terecht. Op een FPA bieden we in een beveiligde setting intensieve behandeling aan voor mensen met een psychiatrische aandoening die gevaarlijk of grensoverschrijdend gedrag hebben vertoond.
Ook is er op dit beveiligingsniveau een behandeling voor verslaafden op een forensische verslavingsafdeling (FVA) en voor verstandelijk gehandicapten in een SGLVG+-voorziening. SGLVG staat voor ‘Sterk gedragsgestoord licht verstandelijk gehandicapt’.
In een forensisch psychiatrische kliniek (FPK) of een forensische verslavingskliniek (FVK) verblijven cliënten met complexe psychiatrische problematiek, die voor hun opname in de kliniek grensoverschrijdend of gevaarlijk gedrag hebben vertoond. Ook hier kunnen we cliënten uit de reguliere zorg én forensische cliënten (soms ook tbs-gestelden) met een strafrechtelijke titel opnemen. Zij krijgen een intensieve behandeling binnen een hoog beveiligde omgeving.
Een forensisch psychiatrisch centrum (FPC, ook wel tbs-kliniek) is een gesloten instelling waar cliënten verblijven aan wie de maatregel tbs met dwangverpleging is opgelegd. In een FPC behandelen we mensen met een psychiatrische aandoening die een ernstig strafbaar feit hebben gepleegd. Het beveiligingsniveau is zeer hoog.
Behalve tbs-cliënten met verpleging bevinden zich in FPC’s soms ook cliënten zonder een tbs-oplegging.
Wat houdt 'tbs' in?
Fivoor behandelt mensen die een tbs-maatregel hebben. Tbs staat voor terbeschikkingstelling en is een maatregel die een rechter kan opleggen aan mensen die psychiatrische problemen hebben en daardoor vaak geheel of gedeeltelijk ontoerekeningsvatbaar zijn ten tijde van het plegen van het delict. Bij deze mensen is na onderzoek aangetoond dat zij psychiatrische problemen hebben en, mede daardoor, een ernstig delict pleegden. Het gaat dan om een ‘tbs-waardig’ misdrijf waarvoor minimaal vier jaar gevangenisstraf wordt opgelegd. Ook moet er kans op herhaling bestaan.
Een rechter kan tbs in 2 varianten opleggen: tbs met dwang of tbs met voorwaarden. Welke soort tbs een dader krijgt, hangt af van het misdrijf en de kans op terugval.
Tbs met voorwaarden is een lichte vorm van tbs. De dader moet zich aan bepaalde voorwaarden houden. Die houden bijvoorbeeld in dat de dader: een bepaalde periode geen drugs of alcohol mag gebruiken; zich (klinisch) psychiatrisch laat behandelen; zich houdt aan de aanwijzingen van de reclassering. De reclassering heeft het toezicht hierop. Een tbs-patiënt met voorwaarden wordt niet gedwongen verpleegd. Hij verblijft wel vaak in een verslavingskliniek of een forensisch psychiatrische kliniek (FPK).
Bij tbs met dwangverpleging wordt de dader verplicht verpleegd in een gesloten tbs-kliniek. Daarnaast krijgt de tbs-patiënt een (niet-verplichte) behandeling die gericht is op terugkeer in de maatschappij. De tbs is voor 2 jaar. Na 2 jaar kan de rechter de tbs verlengen, met steeds 1 of 2 jaar.
Gemaximeerde tbs
Een tbs-patiënt keert pas terug in de maatschappij als de kans op terugval is verdwenen. Dit beslist de rechter. Bij lichtere delicten kan een tbs-patiënt maximaal 4 jaar tbs met dwangverpleging opgelegd krijgen.
Tbs met dwangverpleging eindigt altijd voorwaardelijk. Dat betekent dat de dader zich ook na de maatregel moet houden aan afspraken met de reclassering. Er is geen maximumtermijn meer voor de voorwaardelijke beëindiging van tbs. Dat betekent dat rechters het toezicht kunnen blijven verlengen als de kans op recidive onvoldoende is afgenomen. Dat kan jaarlijks of elke 2 jaar. De tbs-patiënt kan tegen elke verlenging in beroep gaan.
FHIC
Op de Forensic High & Intensive Care (FHIC) nemen we cliënten tijdelijk op die in een crisis zitten of dreigen te komen. Doordat hun draaglast tijdelijk veel hoger ligt dan hun draagkracht, kunnen zij niet langer op een reguliere behandelafdeling of in hun eigen (eventueel beschermde of begeleide) woonsetting verblijven. De focus ligt erop dat de cliënt stabiel blijft.